Kompoze esans, natürel menşeli eterik yağlar (essential oil
- uçan yağlar) ile organik kimyasal maddelerin uygun bir şekilde formüle
edilmesiyle oluşturulmaktadır.
Esansın yapısı bir piramide benzer. Bu piramidin enine kesiti alındığında
esansın 3 ana fonksiyonel gruptan oluştuğu görülür. Bu gruplar şöyle
isimlendirilirler; Tope Note, Middle Note, Base Note
Tope Note (Uç Notlar):
Esansın, ilk koklandığında hemen algılanan çarpıcı fresh
kokusunu oluşturan kısımdır. Uçuculuğu çok fazla olan ve daha çok küçük
moleküllü kimyasal ve natürel maddelerden oluşmaktadır. Middle Note'taki
esansın karakterini belirleyen ana maddelerin tamamlayıcısıdır. Bu bölümü
oluşturan maddeler (uçma) evaporation hızı ve süresine göre numaralandırılarak
gruplandırılır. Middle ve Base Note'taki maddelerin burnumuza taşınmasına
yardımcı olarak kokunun daha rahat ve karakterine uygun olarak algılanmasını sağlar.
Esansın karakteristiğine uygun yapısal özelliğine bağlı olarak tope note oranı
zaman zaman esansın %50 sini dahi oluşturabilir.
Middle Note (Orta Notlar):
Esansın karakteristik kokusunu oluşturan, bir diğer ifade
ile tarzını belirleyen ana bölümdür. Esansın gövdesi ve de aynı zamanda
kalbidir. Bu bölüm tope notelar uçtuktan, sonra daha çok belirginleşir. Örneğin
gül veya mimoza tarzı bir kokunun middle note'u bu kokuların natürellerinin
içerdiği maddelerle birlikte onları tamamlayıp kuvvetlendiren diğer kimyasal ve
natürellerdir. Middle note'u oluşturan maddelerin (uçuculuğu) evaporation hızı,
tope note'u oluşturan maddeler kadar fazla değildir. Middle note ta esansın
yaklaşık %30-50'lik bölümünü oluşturur.
Base Note (Dip Notlar):
Esansın kalıcılığını, sürekliliğini ve direngenliğini
sağlayan kısmıdır. Bu kısım uçuculuğu çok olmayan genelde büyük moleküllü
kimyasallar ile natürel eterik yağ ve resinoidlerden oluşur. Esansa daha çok
fixasyon özelliği kazandırarak kokunun sürekliliğini sağlayıp stabil tutar ve
fondaki kokuyu oluşturur. Dip notun etki süresi bu bölümün içeriğindeki fixatör
maddelerin uygun seçimine de bağlıdır. Şöyle ki ester, aldehit, alkol, eter ve
keton, vb gibi... çeşitli organik kimyasal gruplar üzerinde etkili olan
fixatörler de farklı farklıdır. Yani bir tip fixatör özellikteki madde tüm
kimyasal maddeler ile aynı etkileşimi göstermez. Bu nedenle kompoze esansta
fixatör özellikteki maddelerin seçimi ve belirlenmesi de ayrı bir önem taşır.
Base notu bir cümle ile tanımlarsak; "parfümün ekonomik başarısı
üzerinde son sözü söyler" diyebiliriz.