Kokunun algılanıp tanımlanması koklama işlemi ile yapılır,
bu işleme Orgonoleptik test denilir. Bu test yardımı ile kokunun tarzı,
şiddeti, kuvveti, kalıcılığı belirlenir. Esansçılıkta bu testin önemi çok
büyüktür, çünkü esansın fiziksel ve kimyasal analizlerinin tamamlayıcısıdır.
Orgonoleptik testte değerlendirme merkezi beyindir. Esanslar önce beyne
tanıtılır. Beynin koku hafızasına her türlü kokunun tipi ve özelliği
kaydedilir. Bunun içinde önceden tanıtıcı koklama testlerinin yapılması
gerekir. Bilgisayara bilgi yükler gibi kokulara ait belirleyici ve
karakteristik özellik ve notlar beyindeki koku hafızasına yüklenir. Daha sonra
yapılan koklama işleminde beyindeki merkez daha önceden tanımlanmış değerlere
göre yeni alacağı verileri değerlendirir.
Koklama işleminin kendine özgü bir tekniği ve dikkat edilmesi gereken bazı
noktaları vardır.
- Koklama
işlemi saf esans üzerinden yapılacaksa; esans şişeden ve ambalajından
koklanmamalıdır. Şişedeki koku çok yoğun olduğundan burun kokuları tam
ayırt edemez. Esans emici bir kağıda (tuş) hafifçe emdirilerek
koklanmalıdır. Tuş burna değdirilmeden 5-10 cmlik bir mesafeden ve kağıt
hafifçe hareket ettirilerek koklanmalıdır.
- Koklama
testinin yapıldığı ortam mümkün olduğu kadar kokusuz olmalıdır. Koku
moleküllerinin havada dağılma hızı ortamın ısısına bağlı olduğu için
ortamın ve ürünün 20-25°C sıcaklıkta olması gerekir.
- Koklama
işlemi 1-2 dakikalık zaman aralıkları ile 3-4 kez tekrarlanmalıdır.
- Koklamada
kokuya konsantre olunmalı, gözleri kapayarak tüm dikkat koku üzerine
toplanmalıdır.
- Üst
üste en fazla 5 ayrı tarz koku koklanmalıdır. Daha fazlası koklandığında
burundaki koku alma hücreleri kokuya doyduğundan farkı algılayamayabilir.
Zaman zaman temiz havaya çıkarak burun içinin kokudan temizlenmesi
sağlanmalıdır.
- Koklamada
ki bulgular bir yere kaydedilmelidir.
- Koklama
da ilk alınan kokular top notlardır. Kokunun zayıf, kuvvetli, keskin,
yakıcı, tatlı, yumuşak olup olmadığı konusunda değerlendirme yapılmasına
yardımcı olur
- Daha
sonra middle notlar alınır. Bu kısım esansın ana grup maddeleridir ve
tarzını belirler. Çiçek, meyve, tütün, ağaç, yeşil, oriental, vs..
- Esansın
kalıcılığı ile ilgili değerlendirme yapmak için tuşlar bir süre
bekletilerek (1-24 saate) aralıklarla koklanması gerekir.
- Bir
esansı, diğer bir esansla kıyaslamak için; her iki numuneye aynı anda ayrı
ayrı tuşlara batırarak eşit miktarda esans emdirilir ve çıkış hızı,
şiddeti, kesinliğini belirlemek için aynı anda tuşlar koklanır. Görülen
fark yazılır.
